Cấu tạo nguyên tử là một trong những kiến thức quan trọng trong chương trình học hóa lớp 8 và lớp 10, tuy nhiên không phải ai cũng nắm chắc và hiểu rõ về dạng vật chất này. Nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn về nguyên tử và cấu tạo của nó thì hãy tham khảo bài viết dưới đây!
Nội dung bài viết
Tìm hiểu cấu tạo nguyên tử gồm mấy phần?
Nguyên tử là đơn vị cơ bản nhất của vật chất, nếu xét cấu tạo nguyên tử về phương diện điện thì loại vật chất này được cấu tạo bởi ba loại hạt cơ bản là proton, neutron và electron. Proton và neutron tạo thành nhân nguyên tử, nằm ở trung tâm của nguyên tử. Electron quay xung quanh nhân nguyên tử theo các quỹ đạo có năng lượng xác định, gọi là lớp electron.
Proton có điện tích dương, trong khi đó neutron không có điện tích và electron sẽ mang điện tích âm. Số proton trong nhân nguyên tử xác định số hiệu nguyên tử (Z) của nguyên tố. Số proton và số neutron trong nhân nguyên tử xác định số khối (A) của nguyên tử. Số electron bằng số proton nếu nguyên tử không có điện tích.
Tìm hiểu thông tin về kích thước và khối lượng của nguyên tử
Dưới đây là những thông tin về kích thước cũng như khối lượng trong cấu tạo nguyên tử có thể bạn chưa biết:
Kích thước
Kích thước của nguyên tử được đo bằng bán kính nguyên tử, là khoảng cách từ trung tâm của nhân nguyên tử đến lớp electron ngoài cùng. Bán kính nguyên tử thường dao động từ 30 đến 300 pm (1 pm = 10^-12 m). Kích thước này sẽ phụ thuộc vào số lớp electron, số electron trong lớp ngoài cùng và điện tích của nhân nguyên tử.
Nhân nguyên tử có kích thước rất nhỏ so với kích thước của nguyên tử, chỉ khoảng 1/10000 đến 1/100000 bán kính nguyên tử. Bán kính nhân nguyên tử thường dao động từ 1 đến 10 fm (1 fm = 10^-15 m).
Khối lượng
Khối lượng của nguyên tử được đo bằng khối lượng nguyên tử, là khối lượng trung bình của các đồng vị của một nguyên tố. Khối lượng này được tính bằng đơn vị uma (unified atomic mass unit), tương đương với 1/12 khối lượng của một nguyên tử carbon-12. Khối lượng nguyên tử thường sẽ dao động từ 1 đến 300 uma và phụ thuộc vào số proton và số neutron trong nhân.
Khối lượng của nhân nguyên tử trong cấu tạo nguyên tử chiếm hầu hết khối lượng của vật chất này, vì khối lượng của proton và neutron gần bằng nhau và rất lớn so với khối lượng của electron. Khối lượng của một proton hoặc một neutron khoảng 1.67 x 10^-27 kg và khối lượng của một electron khoảng 9.11 x 10^-31 kg, chỉ bằng khoảng 1/1800 khối lượng của một proton hoặc một neutron.
Tìm hiểu về sự khác nhau giữa phân tử và nguyên tử
Phân tử và nguyên tử là hai khái niệm quan trọng trong hóa học, liên quan đến cấu trúc và tính chất của vật chất. Tuy nhiên, chúng có những đặc điểm và sự khác biệt rõ ràng mà bạn cần biết. Sự khác nhau giữa phân tử và nguyên tử có thể được tóm tắt như sau:
- Định nghĩa: Nguyên tử là đơn vị nhỏ nhất của vật chất, không thể phân chia được bằng phương pháp hóa học. Phân tử là tập hợp của hai hoặc nhiều nguyên tử được liên kết với nhau bằng các liên kết hóa học.
- Sự tồn tại: Nguyên tử có thể tồn tại độc lập hoặc kết hợp với các nguyên tử khác. Phân tử chỉ có thể tồn tại khi có sự kết hợp của các nguyên tử.
- Cấu trúc: Nguyên tử bao gồm hạt nhân (proton và neutron) và các electron. Phân tử bao gồm các nguyên tử trong cùng một nguyên tố hoặc nhiều nguyên tố.
- Hình dạng: Nguyên tử sẽ có dạng hình cầu. Phân tử có thể có nhiều hình dạng khác nhau, tùy thuộc vào cách sắp xếp và liên kết của các nguyên tử.
- Khả năng phân đôi: Nguyên tử không thể bị phân đôi thêm nữa bằng phương pháp hóa học, nếu cố gắng phân đôi sẽ mất đi đặc tính ban đầu. Phân tử có thể bị phân đôi dễ dàng bằng phương pháp hóa học, mà vẫn giữ nguyên đặc tính ban đầu của các nguyên tử.
Hy vong qua bài viết trên bạn đã hiểu cấu tạo nguyên tử cũng như những thông tin liên quan đến dạng vật chất này. Có thể nói nguyên tử là một phần học cơ bản mà học sinh sẽ cần phải nắm chắc nếu muốn tiếp cận những kiến thức chuyên sâu hơn về lĩnh vực này.
